rug tegen de muur

5 min readMar 22, 2018

‘In 1959 wordt een gasbel gevonden onder de provincie Groningen. Een paar maanden later staan er al boortorens op het land van boer Boon in Kolham. Niemand beseft op dat moment hoe groot de omvang is van de gasbel. Op Eerste Kerstdag 1986 wordt een aardbeving van 3.0 op de Schaal van Richter gemeten. Sindsdien tellen we meer dan duizend aardbevingen in Groningen’.

Dat stukje komt uit een overzicht van RTV Noord. Daarmee ben je in een paar minuten bijgelezen.

Het gasveld onder Groningen wordt geexploiteerd door een vennootschap, dat gezamenlijk eigendom is van de Staat en van de NAM. Die overeenkomst loopt tot het gasveld is uitgeput en kan niet worden opgezegd. (bron: dvhn.nl)

De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) is voor de helft eigendom van het Brits-Nederlandse Shell en voor de helft van het Amerikaanse bedrijf ExxonMobil. De NAM werd opgericht in 1947, na de ontdekking van een olieveld bij Schoonebeek. (bron: wikipedia).

Er zijn zo dus drie belanghebbenden: de NAM (Shell en ExxonMobil), de Staat (zeg maar, Den Haag) en de mensen die wonen en werken in het aardbevingsgebied.

Twee van die inwoners zijn in hongerstaking. Dat zijn Jan Holtman en Jannie Knot. ‘De twee actievoerders bivakkeren in Appingedam op het veld voor Centrum Veilig Wonen, op bedrijventerrein Fivelpoort. Ze protesteren tegen de manier waarop de NAM en de overheid met de afhandeling van de aardbevingsschade omgaat’. (bron: dvhn.nl)

Jan Holtman: ‘ Wat hij het zwaarst vindt is: de verhalen van de mensen, die aan zijn bed komen zitten en vertellen wat de aardbevingen in hun levens hebben veroorzaakt. Werkloosheid. Dakloosheid. Geldgebrek. Verhalen vol angst, onmacht, agressie. Hij is hun held. ,,Gisteren heb ik de verhalen geteld’’, zegt hij. ,,Ik kwam op 120.’’’

Jannie Knot: ‘De 57-jarige vrouw moest twee jaar geleden haar door de aardbevingen gevaarlijk beschadigde kalvermesterij sluiten op last van de gemeente Loppersum. Sinds die tijd heeft zij geen inkomen. Zij weigert voedsel tot zich te nemen totdat haar hele schade, groot 120.000 euro, is vergoed. ,,Maar ik heb mijn kinderen beloofd, dat ik weer thuis kom.’’’

Appingedam ligt tussen de stad Groningen en Duitsland. Als je het vergelijkt met de randstad, dan wonen er weinig mensen, maar de mensen die er wonen hebben nu scheuren in de muren van hun huis. Dat is niet alleen cosmetische schade, huizen zijn er onveilig geworden om in te wonen. De aardbevingen raken ook de agrarische sector, want landbouwgrond moet (voor afwatering) egaal vlak zijn. Wanneer je landbouwgrond is verzakt én je huis onveilig is geworden om in te wonen, dan ben je als ondernemer zowel je inkomen als je onderdak kwijt. Die mensen staan met hun rug tegen een gescheurde muur en ze kunnen geen kant op. Dat is geen ondernemers risico, het is gevolg van gaswinning waar zowel de Nederlandse Staat als de NAM van hebben geprofiteerd.

In maart 2017 stapte de NAM uit de schade afwikkeling. Maar het Centrum voor Veilig Wonen (CVW), werkt door in opdracht van de NAM. Het is voor de deur van het CVW, waar dit protest plaats vindt.

Martin van den Bos: ‘Recent zijn er allerlei regelingen afgesproken en ingegaan. Het nieuwe schadeprotocol en de afhandeling van oude zaken door de NAM, die ouder zijn dan 31 maart 2017. Door deze regelingen moeten mensen met bv oude grote complexe schades het zelf uitvechten met de NAM. Dit zijn de schades die groter zijn dan 25.000 euro. Het doel dat Jan en nu ook Janny hebben is vijf van deze complexe schades afgehandeld te krijgen. Met hun actie als pressiemiddel. Dit zijn voorbeeld-cases. Wanneer deze zaken tot tevredenheid van de gedupeerden zijn vlot getrokken en opgelost, dan zijn Jan en Janny tevreden. Deze cases kunnen dan dienen als voorbeeld voor afhandeling van alle andere zaken die zijn vastgelopen, want er wordt per soort case, bijv. voor kleine zelfstandige ondernemers, een werkwijze bedacht. Hierover is overleg met de directeur van het CVW.’ (bron)

Harry Loco maakte een lied over de aardbevingen in Groningen. Ik vertaalde zijn tekst naar het Nederlands. We speelden het in Almere, waar ik woon. Op 24 maart speelde ik mee in Appingedam om de hongerstakers en de mensen die ze ondersteunen, een hart onder de riem te steken.

Dit is geen lokaal Gronings probleem, dit is een nationaal probleem. Het gaat om Groningers, het gaat om Nederlanders en het gaat over de afweging die door de Staat wordt gemaakt, in het belang van haar inwoners. De Staat, dat is de politiek in Den Haag. Dit is ‘klop op de deur van de politiek’.

In Appingedam op zaterdag, waren er geen politici gekomen. Er was geen NAM of Shell. Op de NOS was een dag eerder dit stukje. Jannie over de brief van Wiebes: “Er staat niet in: mevrouw Knot, we gaan met elkaar kijken hoe we dit hele dossier kunnen oplossen en u krijgt hetgeen waar u recht op hebt. Mogen we uw bankrekeningnummer. Dat staat er niet."

Wat ik zag op dat veld in Appingedam, is dat er onderling met NAM en Staat gesproken wordt over afhandeling door ‘de belanghebbenden’, maar niet met de slachtoffers. Hoe kan de minister het laten voortduren dat de mensen over wie de bevingschade gaat zélf niet bij ieder overleg aan tafel zitten? Dat zijn toch de allereerste belanghebbenden?

Wat ik zag was dat ze elkaar daar hebben opgezocht. Een groepje nuchtere Groningers die uit een soort noodzaak het grootbedrijf van Shell zijn gaan bevechten met hun gezondheid als inzet. Wat hebben ze anders? Hun inkomen, huis, bezit en veiligheid zijn weg. De instanties lijken ondertussen te doen wat je verwacht.. eerst een beetje charme, dan beloften die bekoelen en nu zijn ze op het punt dat dossiers zijn kwijt geraakt.

Het is niet in de aard van Groningers om te klagen. Maar vastberadenheid en saamhorigheid, dat wel. Dit is nog niet klaar.